W obecnych czasach, gdzie dominuje pęd do doskonałości i ogólny przesyt informacji, coraz częściej mamy do czynienia z zaburzenia odżywiania i ekscytacją różnego rodzaju dietami, które dają zazwyczaj chwilowe poczucie spokoju i ułudę przywrócenia równowagi w życiu. Intuicyjne odżywianie ma za zadanie przywrócić harmonię między ludzkim ciałem, duchem i umysłem, dzięki takim elementom jak umiejętne odczytywanie uczucia sytości i głodu, czy jedzenie zgodne z preferencjami smakowymi. W jaki sposób jedzenie zgodne z intuicją jest w stanie wpłynąć na ogólny dobrostan organizmu i przysłużyć się jego regeneracji?
“Dopóki nie nauczymy się obdarzać jedzenia miłością – na luzie, szczodrze i bez wstydu – dopóty nie zbudujemy zdrowego do niego stosunku, zarówno w sensie psychicznym, jak i fizycznym. Może się okazać, że będziemy musieli przedefiniować swoje rozumienie tego, czym jest właściwe odżywianie.”
Michelle Stacey
Dostępna literatura naukowa na temat intuicyjnego jedzenia nadal nie jest obszerna. Brakuje badań empirycznych dotyczących tego zagadnienia zwłaszcza na polu rodzimym. Jedzenie intuicyjne, w literaturze przedmiotu, to proces, który stawia pod znakiem zapytania wiele dotychczas wyrobionych nawyków i przyzwyczajeń, powodując utratę poczucia bezpieczeństwa i zmuszając do odpowiedzenia na długo skrywane pytania, dotykające głęboko ukrytych uczuć i lęków. Ponadto zwraca uwagę na chaos dietetycznego świata, którym podobnie jak innymi segmentami rynku, rządzi prawo podaży i popytu, które w swym centrum nie stawia potrzeb człowieka. Jednostka staje w obliczu wymogów sprawiających, że doznaje ona coraz więcej niepotrzebnych porażek, nie potrafi w pozytywny sposób radzić sobie ze stresem i pogłębia tym samym swoją niską samoocenę [1].
Coraz wyraźniej zarysowuje się potrzeba poszukiwania konstruktywnego modelu odżywiania się, będącego równowagą dla wszelkich zaburzeń w tym zakresie. Dokonuje się zwrot w kierunku wewnętrznego życia jako możliwości przywrócenia systematycznego dialogu z własną sferą odczuć cielesnych, emocji, doznań i uczuć. Choć znaczenie tej sfery zyskuje coraz większą popularność, nadal wydaję się ono być nie w pełni docenione i wykorzystywane [2].
W obecnych czasach dietetyk to nie tylko osoba odpowiedzialna za układanie diet, ale dzięki swojej wiedzy ma możliwość przywrócenia ładu i porządku w relacjach klienta z jedzeniem. Przekazując mu ekspercką wiedzę dietetyczną równocześnie pomaga mu tworzyć pozytywne plany zachowania, wzmacniając jego poczucie skuteczności i przyczyniając się do stopniowego odzyskiwania kontaktu z własnym ciałem i jego potrzebami.
Podsumowując: jedzenie intuicyjne ułatwia postrzeganie siebie w sposób podmiotowy i sprzyja dążeniu do holistycznego pojmowania zdrowia.
Na samym początku spróbujmy ustalić czym w ogóle jest intuicyjne jedzenie?
Po pierwsze i najważniejsze, kładzie ono nacisk na umiejętność rozpoznawania odczuć płynących zarówno z powierzchni ciała jak i z jego wnętrza, co przekłada się na wieloaspektowość funkcjonowania ludzkiego organizmu, ułatwiając mu realizację biologicznych potrzeb [3].
To sposób odżywiania, który za cel stawia sobie poprawę stanu zdrowia jednostki, ucząc spożywania pokarmów w wyniku potrzeb biologicznych, a nie emocjonalnych. Jedzenie intuicyjne zakłada wolność od tyranii niepokojów związanych z ciałem i jedzeniem, w zamian wymagając świadomych decyzji, zaangażowania i okazania swemu życiu należytego szacunku. Oddając intuicji głos, jednostka odrzuca funkcjonowanie w dietetycznym chaosie z towarzyszącymi mu porażkami i ciągłym obwinianiem się [4]. Badania jednoznacznie wskazują, że przyjęcie postawy pełnej respektu dla swojego ciała wspiera jedzenie intuicyjne, gdyż pozwala na odczytywanie wewnętrznych sygnałów i pozwala skupić się na jego funkcjach, a nie wyglądzie zewnętrznym. Wiąże się również z odrzuceniem nierealnych ideałów lansowanych przez media i wyzwala świadomość potrzeb własnego ciała. Kolejne badania wykazały zależności jakie występują między jedzeniem intuicyjnym, zaburzeniami w odżywianiu oraz samouciszaniem. Zauważono, że kobiety, które wyciszają swoje myśli i uczucia, mają niejasny obraz sygnału głodu wysyłanego przez własne ciało, co jednoznacznie wpływa na zmniejszenie ich zaufania do wewnętrznych sygnałów głodu i sytości. [5]
Niektóre diety mogą mieć szkodliwy skutek zarówno dla zdrowia psychicznego jak i fizycznego. Trwające 32 lata badania znane pod nazwą Framingham Heart Study, dowiodły, że niezależnie od stanu wyjściowego jednostki, jej masy ciała, towarzyszących czynników ryzyka jak palenie tytoniu czy brak ruchu, ci, których waga wciąż się zmienia, aż dwukrotnie więcej umierają z powodu chorób układu krążenia. Nie dość, że zwiększa się poziom śmiertelności, to jeszcze dochodzi do tego ryzyko przedwczesnego zgonu [2].
Cytując jedną z autorek książek, poświęconych tematyce intuicyjnego odżywiania, Swietłane Bronnikową, rozpoczynając dietę, człowiek stawia przed sobą nie ten cel, który jest możliwy do osiągnięcia dzięki zastosowanemu narzędziu. Jego celem jest zmiana życia, a do tego wcale nie musi chudnąć.
…………………………
Sylwia Ratajczak
dietetyk, diet coach, instruktor samouzdrawiania, instruktor NW
W swej pracy oraz życiu nie rozdzielam funkcji fizycznych od funkcji umysłowych.
Dieta zawsze warunkuje psyche i na odwrót.
Każdy człowiek to dla mnie odrębna historia.
Procedury jedynie ułatwiają pracę, ale nie pozwalają dotrzeć do prawdziwych przyczyn problemu i tym samym skutecznego rozwiązania
Źródła:
- Wiatrowska A. Jakość życia w zaburzeniach odżywiania. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 2009
- Łuszczyńska A. Nadwaga i otyłość. Interwencje. Wyd. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007
- Lewandowska, B. Koncepcje wyjaśniające znaczenie świadomości odczuć cielesnych w profilaktyce i terapii otyłości. Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 2015
- Tribole E., Resch E. Jem intuicyjnie. Rewolucyjny program, który działa. Wyd. Harmonia Universalis, Gdańsk; 2013
- Sarah H., Shouse S.J., Nilsson J. Self-silencing, emotional awareness, and eating behaviours in college women. Psychology of Women Quarterly; 2011; 35; 451-457
